داده‌ های ماهواره ‌ای در خدمت پیش ‌بینی بهتر توفان ‌های گردوخاک

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور، مهدی رهنما در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه از داده ‌های چند نوع ماهواره در حال حاضر در سازمان هواشناسی استفاده می ‌کنیم، توضیح داد: برخی از آن ‌ها ماهواره ‌های مدارقطبی و برخی دیگر ماهواره ‌های زمین ‌ثابت هستند. ماهواره ‌های مدار قطبی روزی یک تا دو مرتبه از روی کشور گذر می ‌کنند و می‌ توانیم با استفاده از داده‌ های آن‌ ها روی شناسایی کانون ‌های بالقوه و بالفعل گردوخاک همچنین غلظت گردوخاک کار کنیم.

وی با بیان اینکه از ماهواره‌ های زمین ‌ثابت‌ در سازمان هواشناسی بسیار استفاده می‌ شود، گفت: ۱۰ تا ۱۵ دقیقه یک بار از این ماهواره ‌ها یک تصویر به وسعت یک نیم کره دریافت می ‌شود و به محض اینکه گردو خاک در کشورهای همسایه یا داخل کشور رخ دهد، شناسایی و رصد و بر اساس نقشه‌ های هواشناسی محدوده زمانی و مکانی وقوع پدیده گردوخاک پیش‌ بینی و هشدارها صادر می‌ شوند.

وجود اختلاف نظر مبنایی بین عبارت گردوخاک و گردوغبار

رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور در بخش دیگری از صحبت‌ های خود با بیان اینکه اختلاف نظر مبنایی بین عبارت گردوخاک و گردوغبار وجود دارد، اظهار کرد: سازمان محیط زیست این پدیده را گردوغبار می‌ نامد و سازمان هواشناسی آن را گردوخاک می‌ داند.

وی ادامه داد: اطلاع ‌رسانی و توجه به پدیده گردوخاک از بیش از ۱۰ سال گذشته در ایران افزایش پیدا کرده است چون در مناطقی رخ داده که از طریق رسانه‌ های جمعی انعکاس بیشتری یافته است، در صورتی که ایران متاثر از خشکی ‌های متعدد و بیابان‌ های وسیع و در نتیجه کانون‌ های بالقوه و بالفعل گردوخاک سابقه طولانی در وقوع پدیده گردوخاک دارد.

رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور اضافه کرد: گردوخاک طی ماه‌ های اخیر به علت تغییرات اقلیمی و کم‌ بارشی‌ های پیاپی در ایران و کشورهای همسایه تشدید شده است و چون کانون ‌های جمعیتی وسیع‌ تری را تحت تاثیر قرار داده است، بیشتر توجه برنامه ‌ریزان را به خود جلب کرده است.

به گفته رهنما تا اوایل پاییز به ‌طور متناوب درگیر گردوخاک خواهیم بود ولی وسعت و شدت آن برای ماه‌ های پیش رو هنوز قابل پیش‌ بینی نیست.

وی ادامه داد: به تبع شرایط اقلیمی و میزان بارش ‌های برخی از این کانون ‌ها در بعضی مواقع فعال می ‌شوند. کانون‌ های داخلی گردوخاک در ایران طی ماه‌ های اخیر به خصوص در خوزستان و جنوب سیستان فعال بوده ‌اند البته عمده گردوخاک اخیر کشور منشا خارجی داشته است چرا که به دلایل شرایط سیاسی و منطقه ‌ای در کشورهایی مانند عراق و سوریه عملا اقدامی در جهت تثبیت کانون‌ های گردوخاک انجام نشده است.

اجرای دو ابرپروژه برای مدیریت کانون ‌های داخلی گردوخاک

مهدی رهنما در پاسخ به این پرسش ایسنا که آیا کانون ‌های داخلی گردوخاک طی سال ‌های گذشته به‌ خوبی مدیریت شده است یا خیر؟ اظهار کرد: این موضوع از سه منظر قابل بررسی است؛ از سال ۹۵ تا ۹۹ دو ابرپروژه در سازمان محیط زیست تعریف و به پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور سپرده شد. در این جهت کنسرسیومی تشکیل شد. کلیه کانون ‌های احتمالی گردوخاک را در داخل و ۲۵ کشور اطراف ایران شناسایی کردیم.

رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور ادامه داد: کانون ‌های گردوخاک با تلاش‌ های سازمان‌ های حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی در حال تثبیت شدن هستند و کاهش اثرات گردوخاک در برخی از آن ‌ها را شاهد هستیم.

مهدی رهنما در پایان گفت: سازمان هواشناسی از طریق سامانه‌ های پیش‌ بینی و هشدار با پروژه‌ های مدیریت کانون ‌های گردوخاک همکاری کرده است.